Bu yazımda 2023 yılında tanıtım çalışması yapmak isteyen işletmeler için kısa kısa stratejilere yer verdim. Özellikle yeni trendlerin pazarlama profesyonellerinin karar araçlarını çok ama çok fazla etkilediği bir dönem içerisinde, sınırlı kaynaklar ile etki yaratmak isteyen tüm işletmelerin bu stratejilere dikkat etmesi gerekiyor.
Okumaya devam etYapay Zeka (YZ), en basit hali ile bilgisayar sistemlerinin, görevleri gerçekleştirmek, problem çözmek ve öğrenmek gibi insan benzeri zeka işlevlerini taklit etmeye çalıştığı bir bilim ve mühendislik alanıdır. YZ, makine öğrenimi, derin öğrenme, doğal dil işleme, görüntü tanıma ve benzeri teknolojileri içerir.
Makine öğrenimi, bilgisayar sistemlerinin belirli görevleri deneyimlerden öğrenerek ve veri analizi yaparak geliştirebildiği bir alandır. Derin öğrenme, yapay sinir ağları kullanarak karmaşık görevleri yerine getirmek için tasarlanmış bir makine öğrenimi alt dalıdır.
Doğal dil işleme, bilgisayar sistemlerinin insan dilini anlamasına ve yorumlamasına olanak tanıyan bir alan iken, görüntü tanıma, bilgisayarların resim ve video gibi görsel verileri analiz edip anlamasına yardımcı olur.
Okumaya devam et2023 yılı çok hızlı bir şekilde geldi. 2022 yılında hem Dünya’da hem de Türkiye’de ekonomik anlamda büyük bir sıkışıklık yaşandı. Yeni yılda da özellikle enflasyon baskısı tüm işletmeleri zorlamaya devam edecek. Bu yıl, pazarlama alanında başarılı olmak isteyen işletmeler özellikle devam eden önemli pazarlama trendlerini takip etmek zorundalar. İşte bu trendleri sizler için özetlemeye çalıştım;
Okumaya devam etSon dönemde belki de en çok duyduğumuz kelimelerden biri metaverse oldu. Türkçesi ile öte evren. Metaverse, geleneksel kişisel bilgisayarların yanı sıra sanal ve artırılmış gerçeklik cihazları aracılığıyla kalıcı çevrimiçi 3 boyutlu sanal ortamları destekleyen, internetin varsayımsal bir yinelemesi olarak tanımlanabilir. Daha da geniş bir tanım ile metaverse kullanıcıların sanal profillerle temsil edildiği bir sanal alanı içerir. Bu sanal dünyalar, kullanıcı kararlarına ve alan içindeki etkileşimlere dayalı olarak gelişmeye ve büyümeye sürekli olarak devam eder. Bu evren, yeni alanların ve katılımcıların katılımıyla sürekli büyüyebilir. Meta(Eski adı Facebook)’nın kurucusu Marc Zuckerberg metaverse’i “sadece bakmakla kalmayıp deneyimin içinde olduğunuz somutlaştırılmış bir internet” olarak tanımlıyor.
Her ne kadar bu kelime hayatımıza yeni girmiş olsa da, aslında çok yeni değil, kavramı ilk kez Neal Stephenson 1992 yılında yayımladığı bilimkurgu romanı Snow Crash’de ortaya atmış, bu romanda metaverse kavramı kurgusal bir dünyayı nitelemiştir. Romanda gerçek insanların avatarlarının bulunduğu üç boyutlu sanal bir dünyaya Metaverse ismi veriliyordu. Nitekim metaverse kavramı, ortaya atıldığı ilk dönemlerde aşırı abartılı ve spekülatif bir gelecek perspektifi olmakla eleştirilmiştir.
Metaverse kavramının bu kadar popüler olması ve aslında hayatımızda bu kadar hızlı kabul görmesinin temelinde yatan olgu eş zamanlılık; yani sanal ve gerçek evrenler arasında bir ayrım olmaması, kullanıcıların gerçek evrende yer alırken aynı anda avatarı sayesinde sanal evren içerisinde yer alma şansına sahip olmaları… Bir kullanıcı istediği anda dünyanın herhangi bir yerindeki konsere gidebilir, istediği kişilerle sosyalleşebilir.
Okumaya devam etPazarlamadaki gelişmeler büyük bir hızla devam ediyor. 2015 yılında Philip Kotler’in “Pazarlama 4.0” kitabında ortaya koyduğu gibi, yeni bir döneme çoktan girdik, girdiğimizi biliyoruz ama şirketler olarak hala gereklerini yerine getirmiyoruz…
Önce çok hızlı bir özet, “nasıl buraya geldik?” sorusunu cevaplayalım;
Pazarlamanın ilk aşaması sanayi çağında ortaya çıkan Pazarlama 1.0 olup; temel olarak hedef pazardan ihtiyaç ve talepleri dikkate almadan ürün satmaya odaklanıldığı için ürün odaklı bir yaklaşım olarak tanımlanabilir.
Ürünün değerinin tüketici tarafından tanımlandığı, Pazarlama 2.0 müşteri odaklı bir dönemdir. Bu pazarlama dönemi, olumlu şartlara dönüşen yeni hedef pazarlarını ortaya çıkarmak için müşterilerin ihtiyaç ve istekleri ile ilgili detaylı arama ve araştırma ile öne çıkmaktadır.
Pazarlama 3.0 ya da değerlerin pazarlamadan kaynaklandığı insan merkezli dönemdir. Zira tüketiciler; aktif, endişeli ve yaratıcı olan insanlardır. Buna ek olarak, markanın sosyal ve hümanist tarafı, yani kurumsal sorumluluk, sosyal ve çevresel boyut hakkında daha bilinçli ve duyarlıdırlar.
Pazarlama 4.0 dediğimizde ise pazarlamada sosyal ve kapsayıcı bir eğilim geçelidir. İnternet sayesinde dünyada sınırlar neredeyse tamamen ortadan kalkmış durumdadır ve dolayısıyla da güç yapısı tam anlamıyla değişmektedir. Bunun tipik örneklerinden biri de büyük şirketlerin küçük ama yenilikçi şirketleri satın almasıdır. Microsoft’un Skype’ı 8.5 milyar dolara satın alması, Facebook’un WhatsApp’ı 19 milyar dolara satın alması güç değişiminin harika örnekleridir.
SocialBrands, markaların sosyal medya performansını tamamen tarafsız ve objektif şekilde ölçümleyen bir puanlama platformu. Bu platform tarafından ortaya koyulan, Kasım ayına ait sosyal skorlar şöyle;
| Sıra | Sayfa | Sosyal Skor |
| 1 | Madame Coco | 87,8086 |
| 2 | Turkcell | 84,5828 |
| 3 | Türk Hava Yolları | 82,7504 |
| 4 | Zen Pırlanta | 81,2550 |
| 5 | English Home | 80,8339 |
| 6 | Ziraat Bankası | 79,3533 |
| 7 | Sabancı Holding | 79,0575 |
| 8 | Türk Telekom | 78,5130 |
| 9 | Garanti Bankası | 78,1213 |
| 10 | Nef | 78,0791 |
| 11 | Mercedes-Benz Türkiye | 77,7230 |
| 12 | Enza Home | 77,5934 |
| 13 | Audi Türkiye | 77,5015 |
| 14 | Koç Holding A.Ş. | 76,3611 |
| 15 | Halkbank | 76,3412 |
| 16 | Gratis | 75,0977 |
| 17 | Migros Türkiye | 74,9084 |
| 18 | Orta Dogu Teknik Universitesi | 74,6220 |
| 19 | LC Waikiki | 74,5912 |
| 20 | Samsung | 74,5151 |
| 21 | Koton | 74,4663 |
| 22 | Uğur Soğutma | 74,2731 |
| 23 | BMW Türkiye | 73,9591 |
| 24 | Mavi | 73,9278 |
| 25 | Akbank Sanat | 73,8694 |
| 26 | Cinemaximum | 73,8450 |
| 27 | Saray Bisküvi | 73,3988 |
| 28 | İş Sanat | 73,3112 |
| 29 | Volvo Car Turkey | 73,0311 |
| 30 | Yataş | 72,8480 |
| 31 | Penti | 72,5556 |
| 32 | Ford Türkiye | 72,4422 |
| 33 | İGA İstanbul Yeni Havalimanı | 72,4035 |
| 34 | Atlasglobal | 72,1818 |
| 35 | Honda Türkiye | 72,1034 |
| 36 | Yamaha Motor | 72,0455 |
| 37 | Starbucks Türkiye | 71,8015 |
| 38 | İstanbul Kültür Sanat Vakfı | 71,6136 |
| 39 | Türkiye İş Bankası | 71,5668 |
| 40 | Honda Motosiklet Türkiye | 71,2985 |
BBC Türkçe’nin haberine göre, yaşlılara ve ziyaretçilere parklarda yardım etmesi için Hong Kong merkezli ‘Hanson Robotics’ tarafından tasarlanan ‘Sophia’ adlı robota vatandaşlık Suudi Arabistan tarafından verildi.
Robot turizm ve iş merkezi olarak inşa edilmesi düşünülen ‘Neom’ adlı megakente yerleştirilecek.
Göz teması kurmak ve insanları tanımak için kameraları ve özel yazılımı bulunan ‘Sophia’, sesleri algılayabiliyor ve insanlarla iletişime geçebiliyor.
‘Sophia’, kendisine vatandaşlık verilmesinin ardından, “Dünyada vatandaşlık alan ilk robot olmaktan onur ve gurur duyuyorum” dedi.
Sosyal medyada ‘Sophia’ya tepki gösteren bazı Suudlar, robotun çarşaf giymediğini ve yanında erkek olmadan sokağa çıkabildiğini belirterek bunun şeriat kurallarına uygun olmadığını yazdı. Bazı kişilerse Sophia’nın gerçek kadınlardan daha fazla hakka sahip olduğuna dikkat çekti.
Tartışılan farklı bir konu da, Suudi Veliaht Prens’i Muhammed Bin Salman’ın ortaya atmış olduğu bir fikir oldu. Suudi Prens’i Sophia’yı turizm ve iş merkezi olarak tasarlanan ve Neom adı verilen mega kente yerleştirmeyi planladığını açıkladı.
Kadınların çarşaf giymesinin zorunlu olmayacağı bu mega kentte gelecekte robotların sayısının insan sayısını aşması bekleniyor.
Ne dersiniz? Böyle bir gelişmenin pazarlamaya etkisi ne olur?
SocialBrands, markaların sosyal medya performansını tamamen tarafsız ve objektif şekilde ölçümleyen bir puanlama platformu. BoomSocial verilerini ve BoomSonar teknolojilerini kullanan SocialBrands, markalar için en popüler sosyal medya kanalları olan Facebook, Twitter ve Instagram’da yer alan 21 binden fazla marka hesabını inceliyor.
1-30 Eylül dönemindeki performansını mercek altına aldındığı Ekim SocialBrands’de Facebook’ta 8.953 sayfaya ait 449.703 ileti, Twitter’da 7. 549 hesabın paylaştığı 779,385 Tweet, Instagram’da ise 5.251 hesabın paylaştığı 132.830 ileti olmak üzere; toplamda 21.753 farklı sosyal medya hesabı tarafından paylaşılan 1 milyon 361 bin 918 içerik istatistiksel olarak incelenmiş. Okumaya devam et
Sosyal medya platformları kullanıcıları sürekli artıyor. Ayrıca, bu platformlarda farklı davranış biçimleri de gelişiyor. Bu yeni davranış stillerini ortaya çıkarmak için yapılan anketlerin sonuçları şöyle;
1989’da bildiğimiz hali ile internetin doğuşundan bu yana köprünün altından çok sular aktı. Dijital pazarlama doğdu, büyüdü, gelişti. Birçok yeni araç ve medya pazarlama profesyonellerinin kullanımına sunuldu. Bu aşamada, başından beri değerli olan e-posta ile pazarlama önce çok yoğun kullanıldı, sonra etkisi azaldı, sonra tekrar gündeme geldi, şimdilerde ise neredeyse unutuldu. Halbuki doğru kullanıldığında hala en etkili e-pazarlama araçlarından biri e-posta ile pazarlama.
En basit hali ile e-posta ile pazarlama, elektronik postanın; pazarlama mesajlarını belli bir kitleye ulaştırmak için bir çeşit doğrudan pazarlama aracı olarak kullanıldığı pazarlama biçimidir. Firmaların pazarlama çalışmalarında sıkça tercih ettikleri e-mailin birçok avantajı bulunmaktadır :
– Ulaştırılmak istenen mesaj, potansiyel müşteri olabileceği belirlenmiş kitlelere düşük maliyetlerle ulaştırılabilir.
– Posta gibi diğer doğrudan pazarlama araçlarına göre daha ucuzdur.
– Yatırılan paranın geri dönüşü kesin olarak takip edilebilir. Online pazarlama araçları arasında arama motorlarından sonra ikinci sıradadır.
– E-mail anında kullanıcıya ulaşır.
– Takip edilmesi kolaydır. E-mailin kimler tarafından açılarak okunduğu, kimlerin istenen aksiyonu gerçekleştirdiği belirlenebilir. Buradan alınan bilgilerle farklı gruplara, farklı mesajlar gönderilebilir.
– Mesajlar müşteriye direkt olarak ulaştırılır.
– Gönderiler otomatikleştirilerek maliyetsiz tekrar satın almalar sağlanabilir.
– Internet kullanıcıların yarısından fazlası her gün e-maillerini kontrol etmektedir
– Dijital ortamda gerçekleştiği için doğa dostudur. (Green marketing)
– Geri dönüş oranlarına bakıldığında en başarılı online pazarlama ürünüdür.
Okumaya devam et
Socialnomics’in yazarı Erik Qualman tarafından hazırlanan “Socialnomics 2017” videosu gerçekten 2017 ile ilgili birçok bilgiyi barındırıyor.
Erik Qualman şunları söylüyor;
– Sosyal medyada olmak ya da olmamak diye bir seçenek yok. Artık zorunluluk. Tercih edebileceğiniz tek şey; sosyal medyayı ne kadar iyi kullanacağınız.
– Dünya nüfusunun yarısından fazlası 30 yaşının altında.
– Bugünün üniversite öğrencileri hiç posta pulu yalamadı.
– Dijitalleşen dünyada bir nüfus sıralaması yapsak durum şu şekilde olurdu; 1-Facebook, 2-Çin, 3-Hindistan, 4-Youtube, 5- Tencent (Çin’in en büyük internet portalı), 6-WhatsApp, 7-Instagram, 8-LinkedIn, 9-Twitter, 10-Amerika.
– Milenyum neslinin %53’ü “koku duygunu mu, teknolojini mi (internet, cep telefonu, bilgisayar vb.) feda ederdin? ” sorusuna “koku duygumu kaybetmeyi tercih ederdim” diye yanıt veriyor.
– Sosyal Medya her türlü ilişkinin temeli haline geldi.
– “Sosyal medyanın kazancı ne ki?” diyenlere yanıt; “işinin beş yıl sonra da hala var olması” geliyor.
– Satın alma kararlarının %93’ü sosyal medyadan etkileniyor.
– Las Vegas’a, şuraya, buraya vb. gidemiyorum ya da hiç görmedim demek saçma! Dünyada olan biten her şey artık YouTube’da, canlı-anlık sosyal medya yayınlarında.
– 2018’de mobildeki her şeyin 2/3 si video olacak.
– İnsanları şaşırtmak artık çok zor. Bir şeye hayret etmek, dikkatini çekme süresi akvaryum balıklarında 8, insanlarda 7 saniye!..
– Mobil cihazı olan insan sayısı, diş fırçası olan insan sayısından daha fazla.
– Her üç evlilikten biri online’da başlıyor.
– Twitter kullanımı en hızlı artan nesil; anneanne, babaanne ve dedeler.
– Her iki saniyede bir LinkedIn’e bir kişi daha katılıyor. Ve bu neredeyse LinkedIn’e her gün IVY Leaague’e kayıt olanların sayısı kadar insan eklenmesi demek.
– LinkedIn’e kayıt olma yaş sınırı 13’e indirildi.
Süleyman Tunç ile hazırladığımız “Bir Tutundurma Faaliyeti Olarak Türkiye’deki Beş Yıldızlı Termal Otellerde E-Ticaret” başlıklı bilimsel makalemiz Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisinde (Asos Journal) yayınlandı.
Makalenin tam metnine buradan veya derginin web sitesinden ulaşabilirsiniz.
Makalenin özeti aşağıdadır: Okumaya devam et
2016 yılında pazarlamada yaşanacak değişimleri paylaşırken “tüketicileştirme” yani bireysel teknoloji ürünlerinin çalışanlarca kurumlar içerisinde de kullanılmaya başlanması ve kurumların vazgeçilmezi haline gelmesi konusunu tüm mecralarda tartışmıştım. Akıllı telefonlar ve tabletlerin kullanımının yaygınlaşması hatta vazgeçilmez olması ile Skype ve WhatsApp gibi yazılımların kurumlardaki teknolojik değişimin en büyük etkenleri olacağını öngörmüş ve tüketicileştirmenin pazarlamayı özellikle de mecraları değiştireceğini söylemiştim. Bu yazımda da tüketicileştirmenin pazarlamaya uyarlanmasına bir örnek oluşturabilecek, tamamen ücretsiz ve etkin bir uygulamayı bu bakış açısı ile inceleyeceğiz; WhatsApp uygulamasının bir pazarlama aracı olarak kullanılmasını…
Facebook’un 19 milyar dolara satın almasının ardından daha da büyüyen WhatsApp, dünyanın en popüler mesajlaşma servisi haline geldi. Dünya genelinde 800 milyondan fazla aktif kullanıcıya sahip WhatsApp uygulaması Android’de bu zamana kadar en çok indirilen 5’inci uygulama olma unvanına sahip. WhatsApp’ta günde 30 milyar mesaj gönderiliyor ve alınıyor. Günlük gönderilen sesli not sayısı ise 200 milyonu buluyor. Uygulamayı indiren ve yeni kayıt olanların sayısı ise günde 1 milyon. Birçok ülkede kullanıcılar haftada ortalama 195 dakikayı uygulamada geçiriyor. Üstelik uygulamanın diğer kanallara göre önemli avantajları var; Okumaya devam et