2023 yılı Dünyanın tüm ekonomilerinin ciddi anlamda etkilendiği yıllardan biri oldu. Emtia fiyatları son dönemde başta petrol fiyatları olmak üzere enerji emtia fiyatları kaynaklı yükselmeye devam etti. Emtia fiyat endeksinin mevcut seviyesi son on yılın ortalamasının yüzde 31,8 üzerinde gerçekleşti. Doğal olarak 2023 yılı tıpkı Türkiye gibi Dünyanın birçok ülkesinde enflasyonun da etkisini hissettirdiği bir yıl oldu. 2023 yılında yüksek enflasyon etkisiyle iki yeni kavram hayatımızda çok fazla yer almaya başladı. Bunlar shrinkflation ve skimpflation. Gelin bu kavramlara yakından bakalım;
Shrinkflation:
Yaşam şartlarının zorlaşması ve paranın alım gücünün azalması sebebiyle, markaların (ürünlerin) fiyatını düşürmeksizin paketin içindeki miktarı azaltması anlamına geliyor. İngiliz ekonomist Pippa Malmgren tarafından ilk olarak ortaya atılan bu terim aslında İngilizce iki kelimenin birleşiminden oluşuyor; küçülme ve enflasyon. Bu yüzden bazı kaynaklarda bu kelime “küçülmeflasyon” olarak da kullanılıyor. Shrinkflation ile amaç artan üretim maliyetleri ve yoğun rekabetin olduğu dönemlerde hayatta kalabilmek. Aslında amaç tüketicide fiyatın değişmediği algısını oluşturmak. Pazarlama alanında yapılan araştırmaların çoğu, tüketici satın alma tercihlerinin ürün paket boyutuna göre değil, ürün fiyatı üzerine verildiğini ortaya koyuyor. Tabi bu yaklaşımın altında tüketicilerin ürün paket miktarlarını inceleme alışkanlıkları olmaması da etkili oluyor. Dolayısıyla shrinkflation ile algı yönlendirilerek tercihlerin değişmemesi sağlanabiliyor. Birçok işletme shrinkflation yaptığı dönemlerle paketi de değiştirerek bu çalışmayı gizlemeyi tercih ediyor. Dünyada shrinkflation örneklerinin en yoğun kullanıldığı ürünlerin tuvalet kağıdı, kağıt mendil, cips, çikolata, defter gibi ürünler olduğu biliniyor.
Skimpflation:
Skimpflation, şirketlerin maliyetlerini düşürmek için ürünlerinin kalitesini kasıtlı olarak düşürdüğü bir durumu tanımlıyor. İngilizcedeki iki kelimenin birleştirilmesinden türetilmiş bir kelime; kısmak, eksik vermek ve enflasyon. Enflasyon dönemlerinde fiyatı yükseltmemek için üreticilerin bilinçli olarak kaliteyi kısmaları -bilinçli olarak daha az kaliteli olanlarla değiştirmeleri- ya da kalite kontrol maliyetlerini düşürmek için daha az kalite kontrol yapmalarını ifade ediyor. Fiyatı yükseltmeyen üretici bu sayede müşteri kaybı yaşamıyor. Aslında tüketici bu yöntem ile daha az kaliteli olan ürüne, daha önce daha kaliteli olana ödediğiyle aynı fiyatı ödüyor, ama algı olarak fiyat yükseltilmemiş oluyor. Skimpflation, mağazalarda yardımcı olacak daha az çalışan olması gibi, işgücü değişikliklerinde kendini gösterebilir, hizmet katmanlarını ortadan kaldırmak gibi verilen hizmetlerin sınırlanması veya üretimde yüksek kaliteli malzemeleri daha düşük kaliteli malzemelerle değiştirmek şeklinde ortaya çıkabilir. Örneğin bir otelin kat hizmetlerini sadece talep edildiğinde vermesi, lokantanın sunduğu yemeklerde kullandığı organik ürün sayısını azaltması, bir işletmenin müşteri hizmetleri için kurduğu çağrı merkezindeki çalışan sayısını azaltması skimflation örneği olabilir.
Shrinkflation ve skimpflation sayesinde işletmeler kısa vadede müşteri kaybetmeden var olmaya devam edebilirler ama uzun vadede bu yola başvuran tüm işletmelerin çok hızlı müşteri kaybedip zor durumda kalacaklarını söylemek için uzman olmaya gerek yok. Ne dersiniz?
